Wypadki przy pracy niestety nie należą do rzadkości, w szczególności w dużych, przemysłowych zakładach. Jeżeli już dojdzie do takiej sytuacji, zarówno pracownik, jak i pracodawca mają określone obowiązki i uprawnienia. Jak pracownik może uzyskać należne odszkodowanie? Jakie świadczenia przysługują z tytułu wypadku przy pracy?
Kiedy mamy do czynienia z wypadkiem przy pracy?
Zgodnie z przepisami ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, za wypadek przy pracy uważa się zdarzenie:
- nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną,
- powodujące uraz lub śmierć,
- zdarzenie, które nastąpiło w związku z wykonywaną pracą.
Warto wiedzieć, że wypadek przy pracy ma miejsce nie tylko podczas wykonywania czynności służbowych w miejscu pracy. O takim zdarzeniu powiemy również wtedy, gdy pracownik wykonywał czynności na rzecz pracodawcy poza zakładem pracy lub pozostawał w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy – innymi słowy, w drodze do lub z pracy.
Jakie są obowiązki pracownika w związku z wypadkiem przy pracy?
Wypadki przy pracy mogą mieć mniej lub bardziej dramatyczne skutki. Niejednokrotnie są to zupełnie drobne urazy, lekceważone przez samego pracownika. Tymczasem według rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, pracownik, który uległ wypadkowi, powinien poinformować o tym niezwłocznie swojego przełożonego – oczywiście jeśli jego stan zdrowia na to pozwala.
Jakie są uprawnienia pracownika? Odszkodowanie po wypadku – rodzaje świadczeń
Poszkodowany w wypadku pracownik w ramach swoich uprawnień może zapoznać się z treścią sporządzonego protokołu powypadkowego przed jego zatwierdzeniem. Może w tym zakresie zgłaszać uwagi i zastrzeżenia. Ma też prawo wglądu do akt sprawy oraz sporządzania z nich notatek, odpisów oraz kopii.
Przede wszystkim jednak poszkodowany ma prawo do uzyskania należnych mu świadczeń pieniężnych. Z tytułu wypadku przy pracy przysługują mu w szczególności:
- zasiłek chorobowy (jeżeli stał się niezdolny do pracy przez określony czas),
- świadczenie rehabilitacyjne (po wyczerpaniu zasiłku chorobowego),
- zasiłek wyrównawczy (dla pracownika, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu),
- jednorazowe odszkodowanie (zarówno dla ubezpieczonego, jak i dla członków jego rodziny w przypadku śmierci ubezpieczonego lub rencisty),
- renta z tytułu niezdolności do pracy (jeżeli stał się niezdolny do pracy na skutek wypadku przy pracy),
- renta szkoleniowa (jeżeli zachodzi konieczność przekwalifikowania zawodowego na skutek wypadku przy pracy),
- renta rodzinna (dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty),
- dodatek do renty rodzinnej dla sieroty zupełnej,
- dodatek pielęgnacyjny,
- pokrycie kosztów leczenia w zakresie stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne w zakresie wskazanym w ustawie.
Jakie są obowiązki pracodawcy w razie wypadku w firmie?
Kodeks pracy wskazuje, że w razie wypadku pracodawca jest zobowiązany do podjęcia niezbędnych działań eliminujących lub ograniczających zagrożenie, a także do zapewnienia udzielenia pierwszej pomocy osobom poszkodowanym. Musi także ustalić okoliczności i przyczyny zdarzenia oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom.
Jeśli dojdzie do śmiertelnego, ciężkiego lub zbiorowego wypadku przy pracy (oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy), powinien niezwłocznie zawiadomić właściwego okręgowego inspektora pracy i prokuratora, a także odpowiednio zabezpieczyć miejsce wypadku.
Pracodawca jest również zobowiązany do wypłaty na rzecz pracownika należnych świadczeń. Najpierw jednak ustala przyczyny wypadku i sporządza protokół powypadkowy.
Gdzie należy się zwrócić, żeby uzyskać odszkodowanie za wypadek w pracy?
O należne świadczenia (zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek wyrównawczy itd.) trzeba wystąpić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. ZUS przyzna nam lub odmówi przyznania określonych świadczeń w drodze decyzji, od której pracownik może się odwołać. Jeżeli ZUS nie pokryje wszystkich kosztów leczenia i wydatków z tym związanych, można skierować do zakładu pracy wniosek o odszkodowanie. Pracodawca jest bowiem zobowiązany uregulować wszystkie koszty, których nie pokrył ZUS (jego odpowiedzialność ma charakter uzupełniający).
Jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku o odszkodowanie?
Niezależnie od tego, do kogo kierujemy wniosek o przyznanie należnego świadczenia, powinniśmy do swojego pisma dołączyć stosowne dokumenty. Istotny jest przede wszystkim protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, zaświadczenie o stanie zdrowia (druk ZUS N-9) wydane przez lekarza prowadzącego leczenie oraz posiadana dokumentacja medyczna. Jeżeli zdarzenie zostało uznane na drodze sądowej za wypadek przy pracy, potrzebny będzie także prawomocny wyrok sądu pracy.
Czy warto korzystać z pomocy specjalistów?
Sprawy odszkodowawcze związane z wypadkami przy pracy bywają trudne i długotrwałe. Problemy pojawiają się w szczególności wtedy, gdy pracodawca kwestionuje swoją odpowiedzialność lub próbuje obarczyć winą samego pracownika. W takiej sytuacji warto zwrócić się o pomoc do specjalistów. Udzielą nam jej zarówno kancelarie odszkodowawcze, jak i prawnicy, radcowie prawni i adwokaci.
